MOI OSTOMILI
Luty – Marzec 2021 r.
Jako dziennikarka-regionalistka otrzymałam od Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu stypendium na rok 2021 na cykl reportaży pt. Krystyna Lewicka-Ritter „ W KUJAWSKO-POMORSKIEM – Z OSKAREM KOLBERGIEM POD REKĘ”.
W ramach tego stypendium realizować będę w tym roku – od kwietnia do października – reportaże w wielu placówkach muzealnych woj. kujawsko-pomorskiego, prezentujących niezwykle bogate dziedzictwo etnograficzne regionu. To bogactwo, to aż 8 subregionów: Kujawy, Ziemia Dobrzyńska, Ziemia Michałowska, Ziemia Chełmińska, Bory Tucholskie, Krajna, Pałuki i Kociewie, które zamierzam przedstawić w tych prezentacjach. Reportaże ilustrowane będą zdjęciami, wykonanymi w miejscu ich realizacji. Materiał wzbogacony będzie również cytatami z dzieł Oskara Kolberga., np. przy opisie obrzędów.
Reportaże publikowane będą na mojej stronie internetowej www.krystynalewicka-ritter.pl oraz na moim profilu na Facebook-u. Końcowym etapem mojej pracy stypendialnej będzie wydanie książki, mini-przewodnika etnograficznego, wskazującego możliwości zapoznania się z jakże bogatym dziedzictwem folklorystycznym i kulturowym polskiej wsi, dziedzictwem subregionów woj. kujawsko-pomorskiego. Ponieważ od wielu lat, w mojej dotychczasowej pracy reporterki i prezenterki, występuję ubrana w strój kujawski, także i ten cykl reportaży realizować będę w stroju ludowym.
Pierwszy reportaż opublikuję w Wielką Sobotę, tuż przed Wielkanocą , będącą symbolem nadziei, wiosny, oczyszczenia, będącą również symbolem nowego życie. W czasie pandemii, z którą zmagamy się w Polsce już ponad roku, właśnie tego potrzeba nam najbardziej. Wierzę, że moje reportaże dostarczą Państwu również wielu nowych informacji o życiu niegdysiejszych mieszkańców polskiej wsi, ale też przyczynią się do popularyzacji naszego pięknego dziedzictwa kulturowego. W Wielkanoc zaproszę Państwa do zwiedzania przepięknego Parku Etnograficznego znajdującego się w centrum Torunia. W Europie taki skansen w centrum miasta ma tylko Toruń. W kolejnych kwietniowych reportażach odwiedzimy także etnograficzną wystawę stałą w toruńskim Arsenale zatytułowaną „Tajemnice codzienności”, pokazującą właśnie jak żyli na co dzień mieszkańcy polskiej wsi na przełomie wieków XIX i XX. Później odwiedzimy, należący również do Muzeum Etnograficznego w Toruniu, Park Etnograficzny w Kaszczorku. I tak aż do października 2021 roku, będę chciała pokazywać Państwu kolejne miejsca, w których cofniemy się w czasie nawet o… 200 lat!
Chciałabym także, by ten cykl reportaży był swego rodzaju hołdem złożonym Oskarowi Kolbergowi, wspaniałemu etnografowi i badaczowi kultury, dzięki któremu tak wiele wiemy o ludziach z tamtych wieków, ich życiu i zwyczajach. Jest także Oskar Kolberg moim Przewodnikiem po świecie folkloru i Ojcem Duchowym mojej pasji. Dzięki tym reporterskim wędrówkom poznacie Państwo także współczesnych kontynuatorów Kolbergowskiego dzieła: muzealników i pasjonatów stojących na straży tradycji, pieczołowicie czuwających nad tym, co udaje im się ocalić od zapomnienia.
Będzie mi niezmiernie miło, jeśli moje posty będziecie Państwo udostępniać swoim Przyjaciołom, Bliskim i Znajomym. Dzięki temu, informacje o zwyczajach i życiu mieszkańców wsi z minionych wieków pozna szersze grono Czytelników.
Dziękuję Panu Ministrowi Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, prof. Piotrowi Glińskiemu, za powierzenie mi tego odpowiedzialnego zadania. Przyznanie stypendium dziennikarce-regionalistce, pragnącej popularyzować kulturę ludową, tak bardzo związaną z życiem wsi, to także wskazanie, że właśnie folklor – i związane z nim wartości – mają poczesne miejsce na mapie polskiej kultury.
A jako rzekłam, że będzie to podróż po Regionie z Oskarem Kolbergiem pod rękę, oto i Jego opisanie trwającego właśnie Wielkiego Tygodnia, poprzedzającego Wielkanoc: „ Na Kujawach zwykle w Wielki Czwartek wybijają żur, to jest: tłuką garnki napełnione popiołem, gnojem, błotem i innymi nieczystościami (niby żurem) o drzwi i okna, a rozbiwszy one mocno nieraz drzwi i okna opaskudzą.
Od komina zaś jednej do komina drugiej przeciwległej chałupy, przeciągają w poprzek ulicy powrósło słomiane, z kilku powiązanych z sobą złożone części. W środku owego powrósła, obniżonym nieco na kształt girlandy lub festonu, uwiązują garnek napełniony żurem lub popiołem, który chłopcy swawolni rozbijają kijami, właśnie wówczas, gdy ktoś przez ulicę pod owem powrósłem przechodzi, dla obsypania nieostrożnego przechodnia porządną dozą popiołu i sadzy. Po czem nawiązują w to samo miejsce inny garnek, podobnie jak tamten do rozbicia i osypania kogoś przeznaczony. Czynią to zwykle w wielką Sobotę, uzbrojeni w długie kije i żerdzie” (O. Kolberg tom III „Kujawy”)
W Wielką Sobotę mieszkańcy wsi naszego Regionu, powszechnie także święcili od wieków pokarmy, spożywane później przy wielkanocnym stole. Inaczej niż na Kaszubach czy na Śląsku, gdzie przed 1945 rokiem święcono tylko pokarmy we dworze i tylko dla dziedzica. Do koszy ze święconem wkładano m.in. baranka z chorągiewką lepionego z masła lub pieczonego z ciasta – symbole Zmartwychwstałego Chrystusa, zdobione, kolorowe jajka, na Kujawach zwane kraszankami (malowane na jeden kolor, np. gotowane w zielonym życie, buraczkach, korze dębu lub łupinach cebuli), w innych regionach zwane także: pisankami, drapankami czy oklejankami. Wkładano również do koszyka pieprz i sól, będącą symbolem prawdy i oczyszczenia, chrzan – zapewniający siłę i witalność, kiełbasy i szynki – symbol dostatku i dobrobytu oraz babkę wielkanocną – chwalącą zaradność gospodyni. Wszystko to miało służyć symbolicznemu przepędzaniu grzechu i zła wszelkiego. Przy stole wielkanocnym, w niektórych regionach dzieląc się jajkiem, składano sobie dobre życzenia, mające zagwarantować zdrowie i pomyślność. Wielkanoc to wszak święta Zmartwychwstania Pańskiego, Święta zwycięstwa dobra nad złem, życia nad śmiercią.
I ja zatem u progu Wielkanocy, życzę Państwu w ten czas pandemii, wszelkiego Dobra i Dobroci, Zdrowia i w ogóle wszelkiej pomyślności oraz przede wszystkim zwycięstwa nad koronawirusem! Nisko kłaniam się w tym miejscu wszystkim ludziom walczącym na pierwszym froncie pandemicznych zmagań – przed wszystkim pracownikom służby zdrowia, ale także wszelkim służbom porządkowym, osobom zatrudnionym na stanowiskach, których dla ciągłości naszego życia, nie można wysłać do pracy zdalnej. TO PAŃSTWU DEDYKUJĘ MÓJ CYKL REPORTAŻY „W KUJAWSKO-POMORSKIEM – Z OSKAREM KOLBERGIEM POD RĘKĘ”…
Krystyna Lewicka-Ritter, Wasza Kujawianka
20 marca 2021 r.
Cichy bohater Strajku Chłopskiego 1981 r.
Uroczystości 40-lecia Strajku Chłopskiego w Bydgoszczy w 1981 roku, mają także swe domowe wspomnienia. Na tym zdjęciu widać Czesława Niedzwiedzkiego, zmarłego niedawno rolnika z podbydgoskiego Kruszyna. To Tata lidera naszej AGRO-RETRO-GRUPY, Adama Niedzwiedzkiego. Niestety, Pan Czesław, nie doczekał obchodów rocznicy. Jest jednym z cichych BOHATERÓW tamtych dni. Adam i jego rodzina, pieczołowicie przechowują w swojej bazie – międzykółkowej Bazie Maszynjowej w Kruszynie, pamiątki po Tacie i Dziadku.
Jest też jeszcze jedno wspomnienie. Adam Niedzwiedzki, inicjator, naszych filmów: RETRO ŻNIWA, RETRO OMŁOTY, RETRO WYKOPKI, zawsze występuje w nich w HISTORYCZNYM BERECIE (kolorowe zdjęcia, Adam Niedzwiedzki- pierwszy z lewej). To właśnie beret jego Taty, w którym Tata zrobione ma zdjęcie ze Strajku Chłopskiego w Bydgoszczy. Pan Czesław Niedzwiedzki, towarzyszył, wraz z żoną Izabelą, naszej AGRO-RETRO-GRUPIE, przy nagraniach filmów. Ostatniego, już nie zdążył zobaczyć. Zmarł w ubr. pozostawiając po sobie piękne wspomnienia. Jego syn Adam, żałuje dzisiaj, że nie zdążył ochronić wszystkich wspomnień Taty z okresu bydgoskich wydarzeń z 1981 roku. Ale na szczęście zachowały się zdjęcia i niektóre dokumenty z powielacza. Możecie je zobaczyć w Międzykółkowej Bazie Maszynowej w Kruszynie, gdzie pamiątki po Dziadku, i w ogóle po minionych czasach, przechowują także wnuki Pana Czesława – Mateusz Niedzwiedzki i jego siostra Ola, wspierani także w tym dziele przez mamę – Magdę i Babcię Izabelę, wdowę po śp. CZESŁAWIE NIEDZWIEDZKIM, cichym Bohaterze bydgoskiego Strajku Chłopskiego z 1981 roku… CHWAŁA I TYM BOHATEROM!!! Jakże cichym Bohaterom…
12 sierpnia 2020 r.
PANI NA SIELCU czyli HRABINA PRACUJĄCA
DWÓR MARZEŃ
SIELEC
88-400 ŻNIN
Tel. +48 604 401 466
fbDworMarzenSielec
e-mail: dwormarzen@op.pl
Z KATARZYNĄ KEJTI RODZIEWICZ, byłą dziennikarką radiową bydgoskiego Radia Pomorza i Kujaw, znamy się od wielu lat. Obydwie jesteśmy bardzo zapracowane i poświęcone swym pasjom. Moja folklorystyczna, jej dworsko-konserwatorsko-historyczna. Właściwie skatalogowanie Jej pasji, jest w zasadzie niemożliwe, ponieważ Katarzyna, poza tym, że od 20 lat przywraca do życia zespół dworsko-parkowy w Sielcu k. Żnina, posiada niezliczone talenty. Jest poetką, florystyką, konserwatorem zabytków, animatorem kultury, społecznikiem a przede wszystkim wspaniałym przewodnikiem po historii miejsca, które nazwała DWOREM MARZEŃ. Tu także gromadzi pamiątki i pielęgnuje wspomnienia po ostatnim właścicielu dworu w Sielcu – admirale Józefie Unrugu.
Nietrudno zgadnąć, że gdy dzisiejsza właścicielka, 20 lat temu kupiła wraz z rodziną, klasycystyczny dworek z przełomu XVIII i XIX wieku, w niczym nie przypominał on pięknie już dzisiaj odrestaurowanych salonów, gabinetów i dworskich pokoi. Do tego pięknego już dzisiaj stanu doprowadziła go uzbrojona w marzenia i determinację, biegająca dotąd po regionie z reporterskim magnetofonem młoda, śliczna dziennikarka – Katarzyna Rodziewicz. Marzenia chroniły ją od zwątpień i i czasami bezsilności, które to emocje natychmiast przekuwała w twórczą siłę sprawczą pokonującą kolejne problemy.
Dzisiaj doprawdy już trudno sobie wyobrazić – mówi Kasia– jak ów dwór wyglądał, gdy 20 lat temu, wraz z rodziną, staliśmy się jego właścicielami. Kolejni, często przypadkowi jego użytkownicy, bez szacunku obchodzili się z pozostawionymi tu po II wojnie światowej jeszcze dokumentami, meblami i pamiątkami po admirale Unrugu. A sam budynek, jego wnętrza i park z blisko 200 i 300 letnimi pomnikowymi drzewami, to była po prostu ruina! My nie mieliśmy żadnych zasobów finansowych, by szybko przeprowadzić restaurację i konserwację tego zabytkowego miejsca. Mieliśmy tylko nasze… marzenia i… pracowite dłonie. Sama malowałam ściany, zdzierałam kolejne warstwy olejnych farb, które zdewastowały piękne mozaikowe podłogi, szyłam zasłony i firany. Sama też tapicerowałam dworskie kanapy i fotele i gromadziłam skąd się dało i jak się dało pamiątki po admirale. Wspierała mnie rodzina i czasami przyjaciele. I… to wciąż za mało. Bo mimo, że dzisiaj dwór już dwór przypomina, wciąż potrzebne są środki na dalsze prace konserwatorsko-remontowe.
Z wielką estymą podążam w moim kujawskim ludowym stroju, za moją koleżanką dziennikarką, hrabiną na Sielcu i odwiedzam Jej magiczny Dwór Marzeń. Cudowne, klimatyczne wnętrza. Z każdego kącika wyziera historia, którą Kasia przepięknie opowiada. Odwiedzamy kolejne dworskie pokoje: Jadalnia dwóch marszałków, zielony gabinet, apartament rzymski, błękitna sypialnia. Zdarza się, że ktoś chce te wnętrza wynająć na sesję zdjęciową czy krótki pobyt hotelowy. Katarzyna oprowadza także po swoim dworze i parku turystów i wycieczki. – I oby tych zdarzeń było jak najwięcej – mówi Kasia ubrana w swój, jak mówi, służbowy strój hrabiny– bo dzięki temu zbieramy środki na dalsze prace remontowe.
Spaceruję z moją przyjaciółką, dziennikarką i jej mężem Andrzejem ubranym w strój z epoki, po cudownych dworskich salonach, po pięknym parku, po części muzealnej dworu, gdzie ze zdjęć spogląda na nas admirał Józef Unrug. Dumny widać ze swej „duchowej wnuczki” Katarzyny Rodziewicz, bardzo zapracowanej hrabiny, która przywraca polskiej historii pamięć o Nim. To on zaraz, gdy na mapy świata powróciła wolna Polska, stworzył polską Marynarkę Wojenną, a we wrześniu 1939 roku bohatersko walczył o Hel. Warto poznać Jego dzieje i warto przyjechać na krótką, a nawet i dłuższą wycieczkę do Sielca koło Żnina, by spotkać się z… ADMIRAŁEM I HRABINĄ…
POLECA Wasza Kujawianka, Krystyna Lewicka-Ritter
11 sierpnia 2020 r.
11 sierpnia 1890 roku odbył się ślub 30-letniego WŁODZIMIERZA TETMAJERA, malarza, poety i pisarza- inteligenta, z dziewczyną z ludu – 16-letnią Anną Mikołajczykówną. Wbrew oburzonym tym „mezaliansem” krakowskim elitom i rodzinie pana młodego, małżeństwo bardzo udane, dzięki któremu m. In., Włodzimierz Tetmajer stał się PIEWCĄ POLSKIEJ WSI.
3 sierpnia 2020 r.
Bogusia ZIOMKOWSKA, wspaniała Kobieta, cudowna Koleżanka, fantastyczna HAFCIARKA. Bardzo oddana REGIONOWI I FOLKLOROWI. WIELKIE GRATULACJE dla Ciebie Bogusiu, Bogumiła Ziomkowska za to wyróżnienie, na które w pełni zasługujesz. Umieszczam ten post na swojej stronie internetowej www.krystynalewicka-ritter.pl w zakładce KULTURA I HISTORIA- MIEJSCA I LUDZIE
Przykładowe prace Pani Bogusi: Godło Polski; Herb Gminy Dąbrowa Chełmińska; Herb Wałdowa Królewskiego; Herb Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy; Herb Wojewody Kujawsko-Pomorskiego; Herb Województwa Kujawsko-Pomorskiego; Róża Kujawska; Uproszczona Róża Papieska – wręczona Pani Krystynie Lewickiej-Ritter na Jarmarku Kujawsko-Pomorskim w Myślęcinku; Czepce, kryzy i fartuchy dla Zespołu Ludowego Radojewiczanie; Fartuchy dla Zespołu Harmonia z Górska. Ponadto to właśnie Pani Bogumiła jest autorką kociewskich haftów, które zdobią gminne stroje okolicznościowe.
Gratulujemy Pani Bogumile wytrwałości w realizowaniu pasji i życzymy wielu nowych wyzwań hafciarskich!
1 sierpnia 2020 r.
28 lipca 2020 r.
Kochani, to było fantastycznie spotkanie w prywatnej telewizji HRABINY NA SIELCU, czyli w DWORZE MARZEŃ u Kasi KEJTI RODZIEWICZ!!!! Kasieńko!!! Dziękuję Ci za zaproszenie do Twoich przepięknych WŁOŚCI I DO TWOJEGO KRÓLESTWA. No i oczywiście za to nagranie. Może dzięki temu przybędzie tych, co zakochają się w KUJAWACH… No I może trochę w…. KUJAWIANKACH… Bo Ty Kasiu, choć na Pałukach rezydujesz, to z urodzenia KUJAWIANKĄ jest.
129/14. Królowa małej ojczyzny o wielkim sercu, apetycie na życie i sztukę ludową. Redaktor Krystyna Lewicka-Ritter.adresy pod, którymi jest Królowa..www.krystynalewicka-ritter.plwww.krystynalewicka-ritter.pl
Opublikowany przez Kasię Kejti Rodziewicz Wtorek, 28 lipca 2020